Rozliczenia pieniężne przeprowadzane przez banki następują za pośrednictwem rachunku bankowego w formie gotówkowej i bezgotówkowej. Gdy w rozliczeniach stosowana jest forma gotówkowa, wówczas następuje równoczesna wymiana pieniądza na towar i towaru na pieniądz. Jeśli jest stosowana w rozliczeniach forma bezgotówkowa, wtedy moment otrzymania zapłaty jest opóźniony w stosunku do wydania (sprzedaży) towaru. Konieczne jest tu określenie w umowie warunków obu stron (podmiotów) transakcji.

Rozliczenia gotówkowe przeprowadzane są za pomocą:

• czeku gotówkowego

• dowodu wpłaty na rachunek bankowy

Formy rozliczeń bezgotówkowych to:

• polecenie przelewu

• polecenie zapłaty

• czek rozrachunkowy

• akredytywa

• weksel własny

• weksel trasowany

• okresowe rozliczenia saldami

• rozliczenia planowe

• karta płatnicza

Polecenie przelewu polega na przekazaniu środków pieniężnych z jednego rachunku bankowego na drugi (niekoniecznie w tym samym banku). Jest to dyspozycja klienta banku, obciążenia jego rachunku określoną kwotą przy jednoczesnym uznaniu ta kwotą innego wskazanego rachunku.

Polecenie zapłaty jest alternatywą w stosunku do polecenia przelewu. Po wcześniejszym wyrażeniu zgody dłużnika na tę formę rozliczenia z wierzycielem, inicjowanie płatności należy do wierzyciela, który zleca swojemu bankowi pobranie określonej kwoty należności z rachunku dłużnika. Bank wierzyciela przesyła polecenie zapłaty do banku dłużnika, ten i kolei obciąża żądaną kwotą wskazany rachunek i przekazuje środki pieniężne do banku wierzyciela w celu zapisania ich na rachunku zleceniodawcy. Usługa ta usprawnia tryb realizacji płatności o charakterze okresowym. W odniesieniu do osób fizycznych dotyczy to płatności: za gaz, telefon, czynsz, energię, itp. W przypadku podmiotów gospodarczych dotyczy przede wszystkim cyklicznych dostaw. Jednoczesne zlecenie w odniesieniu do osoby fizycznej nie może przekraczać równowartości 1000 €, a dla podmiotów gospodarczych jest to granica 50 000 €.

Czek rozrachunkowy jest dyspozycją wystawcy czeku udzieloną bankowi (trasatowi) do obciążenia jego rachunku kwotą, na którą czek został wystawiony oraz uznania tą kwotą rachunku odbiorcy czeku.

Akredytywa jest metodą rozliczeń, zabezpieczającą interesy zarówno dostawcy jak i odbiorcy. Dostawcy pozwala natychmiast otrzymać swoją należność. Natomiast odbiorca może w pełni uzależnić zapłatę od spełnienia przez dostawcę ustalonych warunków (dostarczenie faktury, dokumentów ubezpieczeniowych czy też protokołów odbioru w przypadku transzowania). Akredytywa zostaje otwarta na wniosek dłużnika (odbiorcy) złożony w oddziale jego banku, wskazujący wierzyciela (dostawcę) i oddział jego banku, w którym będą dokonywane wpłaty. Wniosek powinien określać, jakie dokumenty będzie zobowiązany złożyć dostawca dla uzyskania wypłaty. Rozliczenie za pomocą akredytywy polega na pokrywaniu przez oddział banku właściwy dla wierzyciela, określonych wierzytelności z wyodrębnieniem na ten cel środków dłużnika, z zachowaniem ustalonych przez niego warunków. Ta forma rozliczenia jest stosowana między kontrahentami nieznanymi sobie (np. zagranicznymi), przy dużych kontraktach na duże kwoty.

Weksel jest to papier wartościowy o określonej dokładnie przez prawo wekslowe formie, charakteryzujący się tym, że złożenie na nim podpisu stanowi podstawę i przyczynę zobowiązania wekslowego podpisującego.

Weksel własny (suchy, prosty, sola) jest to papier wartościowy sporządzony w formie ściśle określonej przez prawo wekslowe, zawierający bezwarunkowe przyrzeczenie wystawcy zapłacenia określonej sumy pieniężnej we wskazanym miejscu i czasie, stwarzający bezwarunkową odpowiedzialność osób na nim podpisanych.

Weksel trasowany (ciągniony, trata) jest to papier wartościowy sporządzony w formie ściśle określonej przepisami prawa wekslowego, skierowany do oznaczonej osoby z poleceniem bezwarunkowego zapłacenia określonej sumy pieniężnej w oznaczonym miejscu i czasie, stwarzający bezwarunkową odpowiedzialność osób na nim podpisanych. Wystawca weksla ciągnionego (trasowanego) zleca wskazanej w wekslu osobie zapłacenie określonej kwoty. W takim wekslu występują trzy osoby: wystawca weksla (trasant), płatnik (trasat) i remitent (beneficjent). Zobowiązanie trasata (płatnika) powstaje dopiero po wyrażeniu przez niego zgody (akceptu).